Thursday, October 31, 2013

‏ ‏ Supernatural Phenomena of the Yiddish World (and Pumpkins) כּישוף און באַניעס אױף ייִדיש



 Leib Kvitko's Di Bobe Shlak un ir Kabak, a story about a giant pumpkin and Bobe Shlak


Witch   

די מכשפֿה

Warlock  MEKHSHEYF

דער  מכשף 

Magician (M)  KISHEF-MAKHER

דער כּישוף־מאַכער

Magician (F)  KISHEF-MAKHERIN

די כּישוף־מאַכערין

Evil spirit  REYKH

 דער רוח

Golem

 דער גולם

Dibuk

דער דיבוק

Magic  KISHEF

דער כּישוף

Magic

דער צױבער

Enchant

פֿאַרכּישופֿן

Enchant

פֿאַרצױבערן

Enchanted

 פֿאַרכּישופֿט

Enchanted

פֿאַרצױבערט


Miscellaneous creatures of the spirit world:

Bobik
באָביק  דער
Lantukh

  דער לאַנטוך

Lapitut

לאַפּיטוט

Grandma Yakhne

באָבע יאַכנע



אַ הונט האָט מורא פֿאַר אַ שטעקן און אַ ריח פֿאַר ציצית .

A hunt hot moyre far a shtekn un a rikh far tsitsis.
A dog is afraid of a stick and an evil spirit is afraid of tsitsis (Jewish fringed garments).

אַז מען רעדט אױס אַן עין-הרע  שאַט ניט.

Az men redt oys an eyn-hore, shat nit.
If you say that you gave someone the evil eye, it doesn’t work.

אָפּשפּרעכן און אָפּברעכן איז אַ װאָלװעלע רפֿוה.

Opshperkhn un opbrekhn iz a volvele refue.
Annulling (an evil eye) is a cheap cure.

װאָס שטײסטו װי אַ לײמענער גולם?

Vos shteystu vi a leymener goylem?
Why are you just standing there?  Don’t just stand there! (Lit.: Why are you standing like a clay golem?)
 
אַ געמאַכטע מכשפֿה איז ערגער װי אַ געבױרענע. ‏
A gemakhte makhsheyfe iz erger vi a geboyrene.
A trained witch is worse than a born witch.

אַ ייִדישער עיִן־הרע איז ערגער װי אַ גױיִשער כּישוף. ‏

A yidisher eyn-hore iz erger vi a goyisher kishef
 A Jewish evil eye is worse than Gentile magic




And here are (from Stutchkoff) some Yiddish words for "pumpkin"


‏דיניע, מעלאָן, קירבעס, קאַבאַק, באַניע, קאַלאַבאַש, פּלוצערן, טיקװע, פּאָמקין

dinye, melon, kirbes, kabak, banye, kalabash, plutsern, tikve, pomkin